Almanya’da Diplomanın Mesleki Denkliği
AB dışı ülkelerden çalışmak için Almanya’ya gitmek isteyenlerin mutlaka mesleki denklik (yeterlilik) için önceden başvurması gereklidir. Çünkü bu, halen yürürlükte olan Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası’na göre çalışma vizesi almanın önkoşullardan biridir. Önümüzdeki yıldan itibaren revize edilen yasa yürürlüğe girdikten sonra, artık mesleki denklik işlemleri Almanya’ya gittikten sonra da yapılabilecek. Geçerli yasa uyarınca mesleki denklik prosedürünü başlatabilmek için;
- Almanya’da çalışacak olmak
- Almanya dışındaki bir ülkede mesleki yeterlilik edinmiş olmak ve
- bu yeterliliği bir diploma ile kanıtlayabiliyor olmak gereklidir.
Yasayla Düzenlenmiş Mesleklerin Denkliği Almanya’da bazı mesleklere giriş, yeterlilikler ve mesleğin icra şartları yasa ve yönetmeliklerle düzenlenmiştir. Bu meslekler için (örneğin hekimlik, hasta bakıcılığı, avukatlık, mimarlık, öğretmenlik gibi) belirli bir mesleki yeterliliğe sahip olmanız ve kimi durumlarda başka ön koşulları da (örneğin meslek icra etme izni) yerine getirmeniz gerekmektedir. Bu meslekler özellikle sağlık, güvenlik veya sosyal hizmetler alanındaki bazı mesleklerden oluşmaktadır. Yasayla düzenlenmiş mesleklerin denkliği için Almanya’da çalışacağınız şehir, bölge veya eyaletin yetkili denklik makamlarına başvurulması gerekmektedir. Diğer Mesleklerin Denkliği Yasayla düzenlenmemiş olan mesleklerde ise;
- üniversite mezunları için Zeugnisbewertung adı verilen diploma değerlendirmesi,
- meslek okul mezunları için ise eşdeğerlik incelemesi (Gleichwertigkeitsbewertung) gerekmektedir.
Türkiye gibi AB dışı ülkelerden Almanya’ya gidecek olan yüksekokul mezunları için diploma denklik değerlendirmesi yapan kurum ZAB olarak kısaltılan Yabancı Eğitim İşleri Merkezi’dir (Zentralstelle für auslaendisches Bildungswesen). ZAB başvurunuzda sunduğunuz diplomalar, sertifikalar, transkriptler, ders programı gibi belgeleri inceledikten sonra, tam veya kısmi eşdeğerlik olduğunu belirten biri kısa, diğeri ayrıntılı bir resmi yazı hazırlar. Başvurunuzun olumlu değerlendirilmesi durumunda tarafınıza tam veya kısmi eşdeğerlik verilir. Ancak bu yazı diplomanın ulusal akreditasyonu anlamına gelmez. Bu eşdeğerlik belgesi iş piyasasına girmeyi kolaylaştırır, işverene sizin yetkinliklerinizle ilgili bilgi verir, çalışılabilecek alanları ve tam denklik alınabilmesi için gereken kalifikasyon eksikliklerini tanımlar. Alman sistemindeki meslek eğitimine denk bir meslek okul diploması olanlar için mesleki denklik incelemesi, çalışacağınız işyerinin bulunuğu eyaletin yetkili makamlarınca yapılmaktadır. Bu eyaletlerden bazıları diploma eşdeğerlik işlemleri için ZAB’yi yetkilendirmiştir. Yetkili makamlar mesleki yeterliliğinizi belirlemek için, Almanya’daki ilgili mesleğin eğitimini referans alır ve ikisini karşılaştırır. Bu kapsamda Türkiye’deki mesleğinizin Almanya’daki hangi mesleğe denk geldiğini başvurunuzda belirtmeniz gerekir. Böylelikle yetkili merci başvurunuzu o doğrultuda inceler. İşlem sırasında ayrıca mesleki tecrübenizi ve diğer yeterliliklerinizi de dikkate alır. Sizin için hangi makamın yetkili olduğu bilgisini ANABIN isimli resmi veri bankasından alabilirsiniz.